FOTOĞRAFTA HAREKET

Fotoğraf: Gülcan ACAR

Fotoğrafta hareketli görüntü arayışı günümüz hız dünyasının görsel ifadesi olarak düşünülebilir. Sanayi devrimi ile hızlanan ve mekanikleşen hayatın takipçisi, değişim ve dönüşümün belgeleyicisi olan fotoğraf, zaman içerisinde kendisine atfedilen misyondan sıyrılarak çağdaş sanatın estetik ifade aracı olma çabasına girmiştir. 

İcadından kısa bir süre sonra neredeyse tüm sanat dallarının yararlandığı teknolojik bir araç olarak kullanılan fotoğraf, 20 yüzyılın başlarından itibaren ortaya çıkan çağdaş sanat akımlarının hemen hepsinde kendine bir yer edindi. Dinamizm, Fütürizm, Empresyonizm, Sürrealizm gibi gerçekçi ve çok ayrıntılı düşünce yansıması fikrine karşı çıkan bu akımlardan etkilenen bazı fotoğrafçılar, “fotoğrafta hareket” tekniklerini kullanarak farklı düşünme ve görme biçimleri sergilediler. Bu akımların felsefesine paralel olarak, fotoğrafçılar doğayı ve nesneleri objektif gerçeklikten ziyade kendi izlenimlerine dayalı, biçimin ikinci planda olduğu, daha dinamik ve duygusal bir yaklaşımla fotoğraf karelerine aktardılar.  

Fotoğraf: Gülcan ACAR

Tarihsel süreçte bilgisayar, görüntü düzenleme yazılımları, dijital fotoğraf makinesi ve sayısal iletişim teknolojilerin gelişmesi ile fotoğrafta hareketli görüntü yaratımı biçim, içerik ve teknik olarak değişim gösterir. Fotoğrafta hareket, görüntüde aksiyonun sabitlenmesi ve fotoğraf ile hareket izlenimi verilmesi olarak iki temel yaklaşımda ele alınabilir.

Fotoğraf: Gülcan ACAR

İlk yöntem olan hareketi dondurarak görüntünün sabitlenmesi, yüksek enstantane ile konunun net bir şekilde görünmesi ile gerçekleşir. Bu çekim yönteminde anlam bütünlüğünü iyi ortaya koyan, en etkili fotoğraf için zamanlama çok önemlidir. Zamanlama yani deklanşöre basma anı yakalanmak istenen görüntünün hemen öncesinde gerçekleşmelidir. Bunun için çekim yapılacak konunun önceden çok iyi incelenmesi, izlenmesi, doğru sonucun çekim öncesinde tasarlanması gereklidir. Konunun netliği için sadece yüksek enstantane değeri yeterli değildir. Otomatik netlik modu, önceden netleme, netlik kilitleme tuşunu kullanma ya da var ise sürekli çekim modu gibi değişkenleri doğru bir şekilde kullanmak; bunun için de çekim yapılan makinanın teknik özelliklerine çok iyi hâkim olmak gerekir. 

Fotoğraf: Gülcan ACAR

Hareket fotoğrafçılığında diğer yaklaşım olan düşük enstantane değeri kullanarak uzun pozlama yapmak, fotoğrafta bir hareket bulanıklığı yaratarak hareketin belirgin hale gelmesine olanak tanır. Bu çekimde makinenin hareket şekli ve yönü ile hareketli nesnenin hızı istenilen sonuca erişmede öncelikli değişkenlerdir. Sayısız şekilde makine hareketinin yanı sıra, “Pan” tekniği, değişken aralıklı lens ile “Zoom-in/Zoom-out” hareketi, üst üste çekim gibi farklı uygulamalar ile dinamik görüntüler oluşturulabilir.

Fotoğraf: Gülcan ACAR

Tüm bu çekimlerde hareketi yakalamanın en önemli unsuru, fotoğraf makinesinin enstantane hızını kontrol etmektir. En uygun enstantane hızını tespit edene kadar çok sayıda deneme yapmaktan kaçınmamak gerekir. Diğer yandan parlak gün ışığı gibi aydınlık ortamlarda kısık diyafram açıklığında bile hareket bulanıklığı yaratacak kadar düşük bir enstantane hızı yakalamak mümkün olmayabilir. Bunun için ışık miktarını azaltacak ND filtreler kullanılmalıdır.

Fotoğraf: Gülcan ACAR

Diğer hareket fotoğrafçılığı yönteminde olduğu gibi başarılı bir hareket fotoğrafı için sadece temel hareket fotoğrafı tekniklerini bilmek yeterli değildir. Kullanılan makinanın teknik özelliklerinden faydalanmak, örneğin bu çekim yönteminde “Enstantene Önceliği” modu ve “Otomatik ISO” kullanmak istenilen sonuca ulaşmayı kolaylaştıracaktır. Unutulmamalıdır ki çekilen aktivite hakkında önceden bilgi edinmek kompozisyona odaklanma şansını artıracak, makine ayarlarını yaparak çekime hazır halde olmak çekim hatalarını minimize edecektir. 

Gülcan ACAR

Nisan 2024

 

Fotoğraflar: Gülcan ACAR